Dziadoszanie w publikacjach 2019-2022

Kolejne trzy lata nie obfitowały w publikacje dotyczące Dziadoszyców tak bardzo jak poprzednie, a mimo to zaowocowały takimi niespodziankami jak dwa tomy Atlasu grodzisk wczesnośredniowiecznych z obszaru Polski oraz podsumowanie aktualnej wiedzy o nożach wolutowych pana Pawlickiego. Z kolei inne dały mi impuls do odkrycia nowych zabytków jak na przykład Skarb z Czarnkowa… uświadamiający mi, że ostatni tom Frühmittelalterliche münzfunde aus Polen zawiera również dodatek Addenda Et Corrigenda.

Tyle, że ostatnia z wymienionych publikacji ujrzała światło dzienne już w roku 2016, a pierwszy tom tej serii w 2013 roku się ukazał. Informacje o Dziadoszycach w nich skryte są warte przynajmniej tu wspomnienia. A ileż podobnych, o których wiem już teraz, pominąłem? Pasowałoby uzupełnić. I tu mi się nasuwa pytanie: jak bardzo w czasie się cofnąć? Czy 2014 rok, w którym to zacząłem słów kilka (niźli jeno suchy tytuł) zamieszczać, za cezurę uznać wystarczy? A może rok 2011, w związku z datą pierwszej publikacji podsumowującej ostatnie wykopaliska w Chobieni, byłby celniejszy. Chociaż, w 2010 roku pojawił się pierwszy artykuł, z którego dowiedziałem się o dalkowsko-obrzańskiej grupie form naczyń… I już kilkanaście pominiętych pozycji z lat 2010-2017 na suplement zasługuje. Ale to może osobnym wpisem potraktuję, a teraz wracam do tematu.

Dodam jeszcze tylko, że wielkimi przeze mnie oczekiwanymi są kolejne tomy Słownika wsi śląskich w średniowieczu, które tym razem mają dotyczyć powiatów polkowickiego i wołowskiego. Trzymam kciuki za powodzenie planu złożenia ich do druku do końca roku.

Nie dotarłem jeszcze do publikacji Frühmittelalterliches Hacksilber im nördlichen westslawischen Raum (Bonn 2022), po której co nieco się spodziewam znaleźć
o naszych skarbach srebra siekańcowego.

Kolejność wymienianych pozycji jest przypadkowa.

Chrzan Krystian, Moździoch Sławomir, Rodak Sylwia
‘Wczesnośredniowieczne grodziska w Polsce. Tom 5. Powiat polkowicki’, Wrocław 2019;

Pozycja obowiązkowa dla każdego entuzjasty Dziadoszyców. Każde ze stanowisk jest tu opisane rozdziałami: Środowisko fizycznogeograficzne, Opis stanowiska, Historia badań i opracowań, Zakres prac badawczych, Stratygrafia kulturowa, Zaplecze osadnicze, Chronologia, Archiwum oraz Zbiory uwzględniającymi najnowsze badania oraz okraszonymi niespotkanymi dotąd przeze mnie rycinami i zdjęciami. Podczas lektury odczuwałem niedosyt prezentowanych zabytków, co jednak jest zrozumiałe, bo mamy do czynienia z atlasem a nie monografiami stanowisk. W tym tomie obcujemy ze stanowiskami w Bieńkowie, Dalkowie, Gostyniu, Grodziszczu i Obiszowie.

Pozycja obowiązkowa do pobrania z serwisu atlasgrodzisk.pl.


Chrzan Krystian, Moździoch Sławomir, Rodak Sylwia
‘Wczesnośredniowieczne grodziska w Polsce. Tom 6. Powiat nowosolski’, Wrocław 2019;

Kolejny tom Atlasu grodzisk wczesnośredniowiecznych z obszaru Polski, który zawiera opisy stanowisk w Bobrownikach, Bytomiu Odrzańskim, Gołaszynie, Popęszycach i Solnikach.

Pozycja obowiązkowa do pobrania z serwisu atlasgrodzisk.pl.

 

 


Limisiewicz Aleksander
‘Łaźnie Wrocławia w XI wieku’, [w:] ‘Śląskie Sprawozdania Archeologiczne’, t. 61, s. 113-146, Wrocław 2019;

Obiekt 156 ze stanowiska 9 w Żukowicach, ze względu na obecność pozostałości długiego korytarzyka interpretowanego jako śluza cieplna, autor zalicza do prawdopodobnych łaźni.

Artykuł do pobrania ze strony Śląskich Sprawozdań Archeologicznych.

 

 


Rodak Sylwia, Wroniecki Piotr
‘Badania nieinwazyjne grodzisk wczesnośredniowiecznych północno-zachodniej części Dolnego Śląska’, [w:] ‘Współczesne metody badań wczesnośredniowiecznych grodów Europy Środkowo-Wschodniej’, s. 117-131, Wrocław 2019;

Artykuł o wykorzystaniu gradiometrii magnetycznej oraz pomiarów elektrooporowych w badaniach przeprowadzonych w latach 2014-2019 na stanowiskach: Gostyń stan. 2, Grodziszcze, Przedmoście stan. 1, Moszowice.

 

 

 


Łuczak Anna, Sylwia Rodak
‘Grodziska wczesnośredniowieczne w mikroregionie Wzgórz Dalkowskich w świetle analiz przestrzennych GIS’, [w:] ‘Współczesne metody badań wczesnośredniowiecznych grodów Europy Środkowo-Wschodniej’, s. 169-195, Wroclaw 2019;

Dla ciekawych co można wyczytać z takich wartości jak: wysokość względna i bezwzględna, stopień nachylenia zboczy, indeks wilgotności terenu, nasłonecznienie, dystans do cieków wodnych, formy terenowe i indeks widoczności używając narzędzi GIS dla stanowisk: Bieńków/Duża Wólka, Bobrowniki, Bonów 1 i 2, Bytom Odrzański, Dalków, Dankowice, Dobrzejowice, Głogów, Gołaszyn, Gostyń 1 i 2, Grodziszcze/Krzydłowice, Moszowice, Obiszów Duży, Mały i Wysoki, Podbrzezie Górne, Popęszyce, Solniki.


Legut-Pintal Marian, Rajski Paweł
‘Podobne czy niepodobne – uwagi na marginesie analizy formalnej obiektów obronnych na podstawie numerycznych modeli terenu. Przyklad grodów i zamków z umocnieniami drewniano-ziemnymi na Śląsku, Polska’, [w:] ‘Architectus’, nr 1 (57), s. 21-37, Wrocław 2019;

Dosłownie akapit poświęcony dolnośląskim grodom pierścieniowym (wklęsłym) zaliczanym do typu Tornow. W zestawieniu ilustracji przedstawiających cieniowane modele reliefu obiektów (niektóre wraz z profilem terenu) autorzy umieścili takie znane mi lokalizacje jak: Bartodzieje, Lipowiec, Kruszyniec, Korzeńsko.

Artykuł do pobrania z Bazy danych o zawartości polskich czasopism technicznych.


Biermann Felix, Kieseler Andreas, Pernicka Ernst, von Richthofen Jasper
‘Hacksilberschätze im Oder-Neiße-Gebiet aus archäologischer und archäometrischer Perspektive – das Beispiel Mahnau (Maniów) in Niederschlesien’, [w:] ‘Burg, Herrschaft und Zentralörtlichkeitim nördlichen westslawischen Raum. Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas 92’, s. 351-372, Langenweißbach 2020;

Najnowsze ustalenia na temat skarbu z Maniowa. Badania realizowane w ramach projektu Hacksilberschätze im Oder-Neiße-Gebiet – archäologisch-analytische Untersuchungen zur Herkunft des Silbers im frühmittelalterlichen Ostmitteleuropa, który skupia się na 20 skarbach siekanego srebra z niemiecko-polskiego regionu Odry i Nysy z okresu od około 940 do 1070 roku.

Artykuł do pobrania z www.academia.edu.


Merski Rafał
‘Kuchnia dawnych Słowian’, Wrocław 2020;

Przyznam, że na widok Chobieni w spisie treści tej pozycji serce zabiło mi mocniej. Niestety autor nie przekonał mnie co do zasadności użycia właśnie tego stanowiska przed wieloma innymi z obszaru Europy Środkowej mającego służyć za przykład (?) miejsca obfitującego w ceramikę naczyniową jaką posługiwali się Słowianie w kuchni. Po ocenę merytoryczną książki odsyłam na serwis lubimyczytac.pl. Dla mnie jest to pozycja zdecydowanie nie zasługująca na miejsce w biblioteczce nie tylko miłośnika Dziadoszyców, ale i kuchni Słowian w ogóle. Zainteresowanych stanowiskiem odsyłam do literatury (Biermann, Kieseler, Nowakowski 2011, 2012, 2014, 2016). Natomiast o samych eksperymentach kulinarnych można poczytać w pracach Hanny i Pawła Lisów.


Pawlicki Jakub Karol
‘Noże wolutowe – o funkcji i pochodzeniu zagadkowych przedmiotów w kulturze słowiańskiej’, [w:] ‘Slavia Antiqua’, t. LXII, s. 71-106, Poznań 2021;

Podsumowanie aktualnego na 2021 rok stanu wiedzy o nożach wolutowych. Oczywiście znalazły się tutaj wszystkie nasze tego typu noże, a nawet zakończony tarczkowatym poszerzeniem nóż z Żukowic.

Artykuł do pobrania ze strony Slavia Antiqua.

 

 


Gunia Piotr, Lisowska Ewa
‘Petroarcheologia’, [w:] ‘Mikroprzeszłość. Badanie specjalistyczne w archeologii’, s. 297-312, Poznań 2021;

W artykule zdjęcia fragmentu osełki kamiennej z Przedmościa wykonanej z importowanego łupka kwarcowo-skaleniowego z zachodniej Norwegii.

Artykuł do pobrania ze strony www.academia.edu.

 

 

 


Kurasiński Tomasz
‘Wczesnośredniowieczne groby z elementami uzbrojenia na terenie ziem polskich. Materiały do studiów’, Warszawa 2021;

Świetny katalog, w którym znajdziecie opis zawartości grobu z Lasocina oraz grotu włóczni z Wielowsi. Ten ostatni niestety jest tutaj bez rysunków, które za to można znaleźć w pierwszym tomie Słownika wsi śląskich w średniowieczu. Mam też pewne wątpliwości co do informacji na temat lokalizacji tego grotu w podwójnym grobie, którymi podzieliłem się z autorem. Nurtuje mnie jeszcze jedna kwestia, na którą nie znalazłem odpowiedzi. A mianowicie, czy domniemane groby typu Alt Käbelich nie powinny zostać uwzględnione w takim katalogu?


Ungerman Šimon
‘Frühmittelalterliche Ohrringe mit vier Blechbeeren in Nord-, Mittel- und Südosteuropa. Eine Fallstudie zur Entstehung des großmährischen Prachtschmucks’, Brno 2021;

W publikacji autor proponuję nową typologię dla zaucznic z czterema paciorkami zgodnie, z którą dwa fragmenty zausznicy z gostyńskiego skarbu (typ Świątki wariant 1) zostają włączone do wariantu G. Znajdziemy tam również bliźniacze do naszego i zdecydowanie lepiej zachowane zabytki oraz inne podobne zausznice w najbliższym Dziadoszanom sąsiedztwie: Wińsko, Nowa Obra.

Publikacja do pobrania z www.academia.edu.


Paszkiewicz Borys
‘Skarb z Czarnkowa: zanim powstał Śląsk’, [w:] ‘Skarb srebrny z X wieku z Czarnkowa pod Legnicą. Bibliotheca Nummaria Leopoldina 4’, s. 159-187, Wrocław 2022;

A na koniec publikacja, z okazji wydania której wybrałem się nawet na wykład profesora Paszkiewicza do wrocławskiego Arsenału w dniu 7 lutego 2023 roku. Zapowiadany na stronie Muzeum Miedzi w Legnicy wykład miał nosić tytuł Skarb wczesnośredniowieczny z Czarnkowa pod Legnicą, ale jestem przekonany, że profesor zapowiedział się tematem przewrotnie brzmiącym mniej więcej jak Czy Śląsk istniał w X wieku? Niestety tytułowemu slajdowi nie zrobiłem zdjęcia, żeby się móc upewnić.

A w środku takie cudeńka jak dirhem z okolicy Głogowa znaleziony “chyba na zwałowisku nieprzebadanej ziemi ze stanowisk archeologicznych w mieście” oraz złoty dinar znaleziony w rejonie wsi Stara Rzeka i Retków. Przytaczane są tutaj również oczywiście nasze skarby z Obiszowa, Gostynia i Maniowa.

Publikacja do pobrania ze strony muzeum-miedzi.art.pl.

Leave a Reply