Grodziec Mały
nazwa miejscowości
- Klein Gräditz (do 1937 r.)
- Niederfeld (lata 1937-1945)
- Grodziec Mały (po 1945 r.) 7
stanowiska
W odnotowanym badaniach powierzchniowych z 1871 r. odnaleziono m.in. ceramikę grodziskową. Przed II wojną św. archeolodzy odkryli 2 kolejne stanowiska (w 1926 i 1938 r.). Od 1968 r. prowadzono kolejne archeologiczne badania sondażowe i powierzchniowe. Na ich podstawie wywnioskowano, że istniał tu okręg grodowy plemienia Dziadoszan, stąd prawdopodobnie wywodzi się nazwa wsi (mały gród). 8
stanowisko 1 – grób szkieletowy
Niederfeld. Oberrealschullehrer a. D. Krause und Landratsamt Glogau melden Skelettfunde mit Bernstein und Glasperlen (Slawenzeit 800-1200 n. Ch.). 1
1. Nr 592
2.a. Niederfeld (do 1937 r. Klein Gräditz)
2.b. Grodziec Mały, gm. Głogów, pow. Głogów, woj. dolnośląskie
2.c. Stanowisko dokładnie zlokalizowane: 12B (APW: WSPŚ, sygn. 690, s. 396; MAW: AN, sygn. MA/A/111, s. 39)
3.a. Stanowisko nr 1
3.b. Odkrycie: 1938
4.a. Grób szkieletowy
4.b. Wczesne średniowiecze
5. Szkielet ludzki, paciorki
5.a. Landesamt fur Vorgeschichte – Breslau (najpierw)
5.b. Z.V.1938:79,E.79:38
5.a. Museum – Glogau (później)
5.b. Brak nr. inw.
6. APW: WSPŚ, sygn. 690 (Kr. Glogau – Niederfrld), s. 392, 395-397
MAW: AN, sygn. MA/A/111, s. 39; sygn. MA/A/286
7. Jest dokumentacja z odkrycia (APW: WSPŚ, sygn. 690) 2
Stanowisko położone jest około 1 km na S od wsi, z lewej strony drogi w kierunku Odry, tuż pod wałem zalewowym.
W Muzeum Archeologicznym we Wrocławiu znajdują się paciorki z odkrytych w 1938 r. grobów (lub grobu).
Chron.: okres wczesnośredniowieczny.
Lit. AB, R. 13: 1938, s. 124; Kaczkowski 1971, s. 18. 6
stanowisko 2 – grodzisko
Na prawym brzegu Odry i Baryczy, naprzeciw ujścia strumyka, znajdował się najstarszy gród głogowski. Położony w widałch tych rzek od północy osłaniany był przez starorzecze. Został zlokalizowany w 1969 r. w ramach prowadzonych przez nas badań nad osadnictwem wczesnośredniowiecznym ziemi głogowskiej. W tym też roku przeprowadzono badania sondażowe. Materiał ceramiczny uzyskany z niewielkiego wykopu pozwala określić czas funkcjonowania obiektu do około połowy X w. Wprawdzie w górnej warstwie spotyka się materiał ceramiczny z wieków XI i XII, ale naszym zdaniem robi on wrażenie wtórnego i należy go wiązać z osadnictwem otwartym, które weszło na ten teren po likwidacji grodu plemiennego. 3
Rozpoznawcze badania przeprowadzone na terenach prawobrzeżnych pozwoliły zidentyfikować wczesnośredniowieczne grodzisko na przybrzeżnych łąkach zalewowych, wydzielonych przeciwpowodziowym wałem ochronnym. Grodzisko położone jest w pobliżu wsi Grodziec, naprzeciwko głogowskiego dworca kolejowego, na północny zachód od Ostrowia Tumskiego. Wał obronny grodu uległ rozmyciu przez wody powodziowe Odry, ale wystaje jeszcze ponad teren około metra, tworzy koło o średnicy około 200 m, przecięte w północnej części przez wał przeciwpowodziowy. Zewnątrz wału głęboka na parę metrów i szeroka na kilka metrów fosa, zachowana dziś częściowo od strony zachodniej i południowej, z pozostałych stron widoczna w formie zaklęsiny terenu wypełnionej grząskim błotem. 4
znalezisko nieprecyzyjnie lokowane
Grodziec Mały – luźne przed 1945 r.(?)
wczesnośredniowieczny brus (kamień szlifierski) wykonany z piaskowca zlepieńcowatego pochodzenia narzutowego
średnica: 10,2-11,1 cm, grubość: 5 cm, otwór: 3,7 x 3,9 cm 5
Głogów Pawie Oczka – wykopaliska
3(?) osełki pochodzenia skandynawskiego 5
Cytowane źródła
1 Altschlesische Blätter, R. 13: 1938, s. 124;
2 Demidziuk Krzysztof, ‘Archiwalia do archeologii dawnego obszaru kreis Glogau’, [w:] ‘Głogowskie Zeszyty Naukowe’, t. 4, Głogów 2000;
3 Kaczkowski Mieczysław, ‘Głogów wczesnośredniowieczny w świetle wykopalisk’, [w:] ‘Obronność polskiej granicy zachodniej w dobie pierwszych Piastów’, s. 61, Wrocław 1984;
4 Kozaczewski Tadeusz, ‘Głogów średniowieczny do końca XIII w.’, s. 9, Głogów 2006;
5 Lisowska Ewa, ‘Wydobycie i dystrybucja surowców kamiennych we wczesnym średniowieczu na Dolnym Śląsku’, s. 29, 130, 133, 219, Wrocław 2013;
6 Wachowski Krzysztof, ‘Cmentarzyska doby wczesnopiastowskiej’, s. 86, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975;
7 http://gov.genealogy.net/item/show/KLEITZJO81AQ
8 Marek Robert Górniak, ‘Grodziec Mały – historia do roku 1945’, [w:] ‘Encyklopedia Ziemi Głogowskiej’ z. 77, 2017 r.;