Chruścielowisko

opublikowano: 2022-09-18, ostatnia aktualizacja: 2025-05-11

Zabytki zebrane w odległości do około 100 km w linii prostej od Chobieni, w kolejności od najbliższych.

Chobienia

informacje za Biermann et al. 2016, s.185, 187

datowanie grodu: 848 r. – przełom IX/X w.

1. jama przywalna 3
2. jama przywalna 3

Żukowice

informacje za Parczewski 1989, s. 33, Dąbrowski 1999, s. 244

datowanie osady: ostatnie dziesięciolecia VI w. – pocz. lub połowa VIII w.

Parczewski 1989, s. 33 – autor przy naczyniach na niskiej pierścieniowatej nóżce, przytacza takie o nieco wyższej, przez innych już klasyfikowane jako puchary na pustej nóżce (Czeladź Wielka) – pominę te zabytki jako, że być może ich dno zostało ukształtowane w ten sposób przy użyciu nakladki na koło garncarskie, pozostawiając jedynie ten (nr 2 poniżej), który przypomina zabytek wymieniony przez Dąbrowskiego pod pozycją 164 w zestawieniu pucharków (nr 1 poniżej):

Swoistą formę den na niskiej pierścieniowatej nożce trzeba najprawdopodobniej łączyć  z naczyniami misowatymi (por. np. Jasnosz 1960, ryc. 5a; Lodowski 1972, 136, ryc. 4:1, 2; Grebe 1976, ryc. 10:14, 11:39), choć nie udało się w Żukowicach natrafić na okaz zachowany w całości (tabela 8; tabl. XXIX:4, XLV:6, LVI:3, LVII:12; 18, LIX:8, LXI:3, LXIV:9, 25, LXVII:9, 11 i in.). Odkryto około 40 tego rodzaju zabytków w obrębie 28 jam (w tym 8 zespołów wiarygodnych), które – poza dwoma obiektami na stan. 5 – pochodzą wyłącznie ze stan. 9.

1. stan. 1, tzw. “jama 1/H1A4”
2. stan. 9, obiekt 81
3. stan. 5, obiekt 3

Czeladź Wielka

informacje za Lodowski 1972, s. 16-17, 83, 101, 136, 191-192, s. 200, Ryc.81

1. osada, warstwa orna; puchar wiązany z najstarszą fazą osady: przełom V/VI w – VII w.; silnie schudzona glina drobnym i średnioziarnistym piaskiem; powierzchnie szorstkie, słabo wygładzone z wyjątkiem części przykrawędnych noszących ślady podobne do lekkiego obtaczania
2. osada, warstwa orna; puchar wiązany z najstarszą fazą osady: przełom V/VI w – VII w.; silnie schudzona glina drobnym i średnioziarnistym piaskiem; powierzchnie szorstkie, słabo wygładzone z wyjątkiem części przykrawędnych noszących ślady podobne do lekkiego obtaczania
3. osada, warstwa II poza granicami cmentarzyska – najstarsza faza osady: przełom V/VI w – VII w.; smukły pucharek (?)
4. osada, jama 31, III faza osady: X/XI – XIII w.; smukły pucharek (?)
5. brak rycin; osada, warstwa I, jama 1; dno na pustej nóżce, wys. 2,5 cm; nóżka większego pucharka (?)
6. brak rycin; osada, nóżka znaleziona na powierzchni w sąsiedztwie stanowiska; nóżka większego pucharka (?)

Popęszyce

informacje za Leśny 1976, s. 201, Jahn 1937, s. 95, Kieseler 2012, s. 253

1. brak rycin; fragment pucharka; faza I grodu: VII -VIII w. (za Leśny 1976), ale uwaga najnowsze datownie: od poł. IX w. po czas ekspansji Piastów na te tereny (za Kieseler 2012)

Milicz

informacje za Kolenda et al. 2020, s. 31

1. brak rycin; fragment pucharka na pustej nóżce odkryty podczas badań w latach 1960-1962;

Bruszczewo

informacje za Brzostowicz 2002, s. 41-42, 96, 157

datowanie grodu: IX/X lub pocz. X w. – poł. X w. lub tuż po

1. stan.13 (gród), wykop I, warstwa III₂ – warstwa niwelacyjna
2. stan. 13, wykop VIII

Bonikowo

informacja za Hołowińska 1956, s. 55-57, Hensel  1964, s. 82, Posselt 2016, s. 155

datowanie grodu za https://zabytek.pl/pl/obiekty/bonikowo-grodzisko:

Przed wybudowaniem grodu, istniała tutaj, pomiędzy VI a VIII w., osada otwarta. Na jej miejscu wybudowano w 1. poł. IX w. gród, którego kres przypada na 2. poł. X w. lub przełom X i XI wieku. Przypuszcza się, że wieloczłonowy obiekt nie powstał jako inwestycja jednoczasowa, lecz był rozbudowywany. Najstarszy jest wał II. Uzyskane dendrodaty wskazują na jego wzniesienie z drewna ściętego po 815 r. i po 826 roku.

Dąbrowski 1999 wymienia poniższe, ale nie udało mi się dotrzeć do wszystkich źródeł, z których czerpie. Trudno mi ustalić jak wymienione wyglądały, więc numeruję tylko te, do których dotarłem.

• stan. 1; Hołowińska 1956, s. 55, ryc.71
• stan. 1; Hołowińska 1956, s. 55-57
• stan. 1; Hensel  1964, ryc.45 – być może błąd, bo w III wydaniu z 1967 roku jest pod ryc.46

1. stan. 1
2. fragment przydenny

Lelików

informacje za Kolenda et al. 2020, s. 25, 31, Ryc. 3:h

1. stan. 5, częściowo obtaczany, fragment przydennej nóżki do wysokości 6 cm, średnica podstawy 11 cm, masa garncarska zawierała drobną domieszkę mineralną;

Klenica

informacje za Kieseler et al. 2016, s. 374

datowanie grodu: krótko przed 850 r. – pocz. X w.

1. stan.3, wykop I/1936
2. stan.3, wykop I/1936; ręcznie uformowany
3. stan.3, wykop I/1936
4. stan.3, wykop I/1936
5. stan.3, wykop I/1936
6. stan.3, wykop III/2007
7. stan.3, wykop III/2007
8. stan.3, wykop III/2007

Wrocławice

informacje za Kolenda et al. 2020 s. 26, 31, Kolenda et. al 2021, Fig. 3:4

1. 1. stan. 1, częściowo obtaczany, fragment przydennej nóżki do wysokości 4,5 cm, średnica podstawy 9 cm, masa garncarska zawierała domieszkę tłusznia o średniej i drobnej granulacji oraz rzadkie , drobne płytki miki;

Spławie-Wodzisko

informacje za Brzostowicz 2016, s. 40-43

datowanie grodu: schyłek IX – poł.X w. z możliwością zacieśnienia do 1 poł. X w.

1. stan. 2, wykop IIa, chata I; częściowo obtaczany
2. stan. 2, wykop IIa, chata I; częściowo obtaczany
3. stan. 2, wykop VI C/D, działka 1 i 4, chata II; częściowo obtaczany
4. stan. 2, III poziom konstrukcji drewnianych odsadzki wału, wykop VII H; częściowo obtaczany
5. chata I; całkowicie obtaczany; wyraźne analogie do tego pojemnika znajdujemy w południowo-morawskich wyrobach typu blučinskiego oraz – wywodzącej się z tego stylu – tzw. ceramice pomorawskiej z terenów Moraw, Czech i Śląska;

Grodziszcze

informacje za Gruszka 2016, s. 185

1. brak rycin; fragment pucharka; stan. 1, w warstwie datowanej na około poł. X

Markowice

informacje za Pawlak et al. 2008, s. 61, 76

datowanie osady: poł. VII – poł. VIII w.

1. stan. 26, obiekt B9/B20; pucharek bez wylewu
2. stan. 26, obiekt B81; czasza pucharu
3. stan. 26, obiekt B103; niewielka część brzegowa

Dalsze lokalizacje

---

Przypisy:

^{Białęcka et al. 2016} Białęcka Felicja, Jasiewicz Elżbieta, ‘Ceramika wczesnośredniowieczna ze stanowiska 4 w Biskupinie’, [w:] ‘Slavia Antiqua’, t. XXVII, s. 209-230, Poznań 1980;

^{Biermann et al. 2016} Biermann Felix, Kieseler Andreas, Nowakowski Dominik, ‘Köben an der Oder (Chobienia) – Forschungen zum Wandel der Siedlungs- und Herrschaftsverhältnisse im mittelalterlichen Niederschlesien’, [w:] ‘Burg, Herrschaft und Siedlung im mittelalterlichen Niederschlesien: die slawischen Ringwälle von Köben (Chobienia) und Kleinitz (Klenica) im Kontext der Frühgeschichte des mittleren Oderraums. Studien zur Archäologie Europas.’, t. 27, s. 23-209, Bonn 2016;

^{Brzostowicz 2002} Brzostowicz Michał, ‘Bruszczewski zespół osadniczy we wczesnym średniowieczu’, Poznań 2002;

^{Brzostowicz 2006} Brzostowicz Michał, ‘Wczesnośredniowieczne grodzisko w Spławiu-Wodzisku gm. Kołaczkowo, w świetle badań wykopaliskowych’, [w:] ‘Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce – 15 lat później’, s. 359-368, Toruń-Wrocław-Warszawa 2006;

^{Brzostowicz 2016} Brzostowicz Michał, ‘Grodzisko wczesnośredniowieczne w Spławiu, woj. Wielkopolskie. Wyniki badań archeologicznych’, [w:] ‘Fontes Archaeologici Posnanienses’, t. 17, Poznań 2016;

^{Dąbrowski 1999} Dąbrowski Jacek, ‘Wczesnośredniowieczne pucharki ceramiczne z terenu Polski’, [w:] ‘Studia nad osadnictwem średniowiecznym ziemi chełmińskiej’, t. 3, s. 227-255, Toruń 1999;

^{Dziedzic 2012} Dziedzic Piotr, ‘Analiza obiektów nieruchomych odkrytych na stan. 2 w Nowińcu, gm. Lubsko, woj. Lubuskie’ [w:] ‘Nowiniec, stan. 2 – wczesnośredniowieczny gród na pograniczu śląsko-łużyckim w świetle badań interdyscyplinarnych’, s. 47-129, Zielona Góra 2012;

^{Gruszka 2012} Gruszka Bartłomiej, ‘Wczesnośredniowieczne zabytki ceramiczne ze stan. 2 w Nowińcu, gm. Lubsko, woj. lubuskie w ujęciu stylistyczno-technologicznym’ [w:] ‘Nowiniec, stan. 2 – wczesnośredniowieczny gród na pograniczu śląsko-łużyckim w świetle badań interdyscyplinarnych’, s. 47-129, Zielona Góra 2012;

^{Gruszka 2016} Gruszka Bartłomiej, ‘Znaleziska ceramiczne z badań wczesnośredniowiecznego grodu w Połupinie, stan. 2. Chronologia oraz analiza stylistyki, formy i techniki wykonania’, [w:] ‘Wczesnośredniowieczny Gród w Połupinie, stan. 2. Nowe analizy i interpretacje źródeł archeologicznych i przyrodniczych’, s. 143-238, Zielona Góra 2016;

^{Hensel 1967} Hensel Witold, ‘Polska przed tysiącem lat’, Wrocław 1967;

^{Hołowińska 1956} Hołowińska Zofia, ‘Wczesnośredniowieczne Grodzisko w Bonikowie w powiecie kościańskim. Wyniki badań z lat 1951-1953’, Poznań 1956;

^{Jahn 1937} Jahn Martin, ‘Der Burgwall von Poppschutz Kr. Freystadt’, [w:] ‘Altschlesien’, Bd. 7, s. 93-112, Wrocław 1937;

^{Kieseler 2012} Kieseler Andreas, ‘Der slawische Burgwall von Poppschütz (Popęszyce, pow. nowosolski) – eine fruhe Burgwallgraubung in der Provinz Schlezien’, [w:] ‘Transformationen und Umbrusche des 12./13. Jahrhunderts. Beitrage zur Ur- und Fruhgeschchte Mitteleuropas’, Band 64, s. 229-261, Weissbach 2012;

^{Kieseler 2016} Kieseler Andreas, ‘Der slawische Burgwall von Klenitz (Klenica) im nördlichen Niederschliesen’, [w:] ‘Burg, Herrschaft und Siedlung im mittelalterlichen Niederschlesien: die slawischen Ringwälle von Köben (Chobienia) und Kleinitz (Klenica) im Kontext der Frühgeschichte des mittleren Oderraums. Studien zur Archäologie Europas.’, t. 27, s. 211-465, Bonn 2016;

^{Kolenda et al. 2020} Kolenda Justyna, Zamelska-Monczak Kinga ‘Wczesnośredniowieczna wytwórczość ceramiczna z północno-wschodniej części Dolnego Śląska’, [w:] ‘Ceramika i szkło w badaniach interdyscyplinarnych’, s. 17-43, Wrocław;

^{Kolenda et. al 2021} Kolenda Justyna, Zamelska-Monczak Kinga, ‘The North or the South? Early medieval ceramics decorated with a zoned ornament – the result of local changes or interregional contacts?’, [w:] ‘Archeologické rozhledy’, LXXIII, s. 423-454, Praga 2021;

^{Kostrzewski 1962} Kostrzewski Józef, ‘Kultura prapolska’, Warszawa 1962;

^{Leśny 1976} Leśny Jan, ‘Uwagi o podstawach chronologicznych misy chrzcielnej z Wiślicy’, [w:] ‘Slavia Antiqua’, t. 23, s. 193-209, Poznań 1976;

^{Lodowski 1972} Lodowski Jerzy, ‘Sądowel we wczesnym średniowieczu’, Wrocław 1972;

^{Pawlak et al. 2008} Pawlak Ewa, Pawlak Paweł, ‘Osiedla wczesnośredniowieczne w Markowicach pod Poznaniem wraz z pozostałościami osadnictwa pradziejowego’, Poznań 2008;

^{Posselt 2016} Posselt Normen, ‘Sonderformen nordwestslawischer Gefäße aus Keramik und Holz’, [w:] ‘Die frühen Slawen – von der Expansion zu gentes und nationes. Teilband 1: Allgemeine Beiträge. Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas 81/2’, s. 135-164, Langenweißbach 2016;